| Notities persoon | landbouwer, Wijk I-nr. 79 (adres 1943), Oosteinde 345 (huidige nummering), bijnaam "Onwjears Hendrik" of op gewoon Nederlands "Onweers Hendrik"
bestuurslid K.I.-vereniging Hellendoorn-Den Ham-Vriezenveen
bestuurslid van de Slachtcoöperatie de G.O.S.
bestuurslid van de Coöperatieve Zuivelfabriek
bestuurslid van de Overijsselse Landbouw Maatschappij
Met de boedelscheiding in 1926 erft Hendrik de boerderij en de meeste landerijen (zo´n 15 hectare), echter het komt hem wel duur te staan. Hij moet z´n broers en z´n zuster en z´n moeder (!) 16.700,- betalen, waarvan de kapitale som van 11.100,- aan z´n moeder.
Deze boedelscheiding bracht Hendrik en zijn gezin in de problemen. Hij had een grote schuld aan z´n moeder waarover hij een normale rente (4%) moest afdragen. De broers Frederik Johannes, Albertus, Johan Gerrit en Jan en zwager Derk Stegeman doen echter in een gezamenlijk akte afstand van de gelden die ze van Hendrik te goed hebben (3-8-1926). Resteerde toch nog een behoorlijke schuld, die met name in de crisisjaren zwaar op het gezin heeft gedrukt. Boterhammen met beleg waren een uitzondering en ´s-ochtends werden er uitsluitend boekweitpannekoeken gegeten en dat was niet als feestelijk ontbijt bedoeld. Het eerdere grote familiekapitaal van de "Onweersboerderij" was opgesplitst, alleen moeder Johanna Jaspers Faijer die op de boerderij bleef wonen zat er nog warmpjes bij. Als zij in 1941 overlijdt heeft ze nog een slordige 29.000 gulden aan leningen en hypotheken uitstaan, waaronder ook de 11.100,- aan zoon Hendrik en ook beschikt ze nog over een paar percelen grond. Haar kleren zijn op het moment van de boedelbeschrijving door Magdalena Johanna Teunis al verknipt en vermaakt tot kleding voor haar kinderen, zodat deze niet meer in de boedeldeling kunnen worden betrokken, verder staat vermeld dat de overledene in het geheel geen lijfssieraden bezat. Dit is tekenend voor het zwaar Calvinistische milieu waar Johanna Jaspers Faijer uit voort kwam, er was genoeg geld, maar dit werd niet bepaald aan uiterlijkheden besteed. Voor Hendrik betekent het overlijden van z´n moeder dat zijn schuld naar zijn familie kleiner wordt. In plaats van de 11.100 gulden, welke hij schuldig was aan z´n moeder, wordt de schuld naar zijn broers en zuster ruim 7.200 gulden, na verrekening van het erfdeel uit de boedel van z´n moeder, waarvoor hij een lening bij de bank afsluit. Nu zaten Hendrik en Magdalena Johanna aan het begin van de oorlogsjaren sowieso al financieel wat beter bij kas vanwege hun erfdeel in de nalatenschap van de ouders Teunis, die ruim 3.300 gulden bedroeg, het ergste leed was toen geleden. Maar de grote rijkdom uit vroeger tijden op het "Onweerserf" was door een paar generaties boedelscheidingen definitief verleden tijd.
Op 12-8-1943 sluit Hendrik een verzekering af tegen oorlogsschade. Boerderij, inboedel vee en akkerbouwprodukten zijn verzekerd voor 29.000,-.
In het archief van de "Onweersboerderij" zitten diverse aktes die betrekking hebben op ruiling van stukken grond door Hendrik Berkhof met andere dorpsbewoners. Hendrik trachtte duidelijk zijn versnipperde landerijen meer te concentreren. Hij zou ook één van de grote voorstanders zijn van de ruilverkaveling eind vijftiger jaren, waarbij hij een voortrekkersrol vervulde.
Hendrik koopt op 12-9-1944 zijn boterpachtplicht af voor het land dat hij o.a. met G.J. Aman e.a. in eigendom heeft. Het land is bekend onder de namen "Jan Jacobsland" of "Freerks Harmsland". Het kost Hendrik 150 gulden en daarmee is de verplichting jaarlijks 25 halve ponden Nederlandse boter of een bedrag van 8,75 aan de Heer van Almelo op Sint Martini (11 november) te voldoen voorgoed verleden tijd.
Volgens de verzekeringspapieren uit 1949 bedroeg de veestapel toen 9 koeien, 3 vaarzen, 2 kalveren en een onbenoemd aantal varkens, met een verzekeringswaarde van 6.450 gulden.
Hendrik was één van de eersten die zijn boerenbedrijf na de ruilverkaveling (vijftiger jaren 20e eeuw) verplaatste van het Oosteinde naar de Dalweg nummer 20. Zijn bedrijf diende vele jaren als een voorbeeldbedrijf van het landbouwconsulentschap Overijssel en van de Vereniging voor Bedrijfsvoorlichting. Met de verplaatsing van het bedrijf kwam een einde aan de bewoning van de oude boerderij (Onwjearserf) die generaties lang in de familie was gebleven (zeker meer dan 300 jaar).
Bron: familiearchief Onweersboerderij en krantenartikel nav overlijden Hendrik Berkhof in 1967.
Zie ook notities vader Hendrikus Berkhof(f) en grootvader Albertus Jaspers Faijer. |
|
